MP3

Szanowni Rodzice!

Słyszenie odgrywa olbrzymią rolę w nauce czytania, dlatego też przeprowadzamy z dziećmi ćwiczenia i zabawy podnoszące poziom gotowości do nauki czytania. Te ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej i wzrokowo-słuchowej polegają na wyodrębnianiu głosek w słowie i łączeniu ich ze sobą.

Każde słowo składa się z głosek, które płynnie przechodzą jedna w drugą i zlewają się w jeden ciągły dźwięk. Dorosły podświadomie kojarzy słowo z jego obrazem literowym, dla dziecka słyszane hasło to tylko dźwięk. Dlatego czasami jest mu trudno wyodrębnić w słowie wszystkie jego składniki we właściwej kolejności.

Dużym utrudnieniem w nauce czytania jest nieumiejętność dokonania syntezy (scalenia, połączenia), dziecko rozpoznaje i nazywa wszystkie głoski, zna litery, ale nie potrafi ich ułożyć w zrozumiałe słowo.

Poniższe ćwiczenia uświadamiają dzieciom strukturę słowa, jego skład, pomagają sprawnie dzielić słowa na głoski, a tym samym niwelują późniejsze trudności w czytaniu wyrazów, wpływają również korzystnie na ćwiczenia pamięci oraz zdolność koncentracji i uwagi.

1. Wyodrębnianie pierwszej głoski w słowie.

Przykładowe polecenia:

- Jaka jest pierwsza głoska w słowie ...?

- Co słyszysz na początku słowa ...?

- Poszukaj słów zaczynających się głoską ...

- Znajdź przedmiot, rzecz, którego nazwa rozpoczyna się głoską ...

- Które z tych słów (podajemy kilka przykładów) zaczyna się głoską ...?

- Mówię Ci trzy słowa (np. lalka, aparat, ser), ułóż nowe słowo z ich pierwszych głosek (las).

2. Wyodrębnianie ostatniej głoski w słowie.

Przykładowe polecenia:

- Jaką głoskę słyszysz na końcu słowa ...?

- Powiedz słowo, które rozpoczyna się tą głoską, którą słyszysz na końcu słowa …

- Czy słowa (wymieniamy kilka np. błoto, lustro, miasto) kończą się tą samą głoską, jeśli tak, to jaką?

3. Wyodrębnianie głosek w środku słowa.

Przykładowe polecenia:

- Czy w słowie ... słyszysz głoskę ...

- Jaką głoskę słyszysz w słowie ... jako drugą, jako przedostatnią itp.?

4. Liczenie głosek i budowanie schematu słowa.

Przykładowe polecenia:

- Jakie słowo powiedziałam (głoskujemy dzieciom słowo np. r-ó-ż-a);

- Podziel słowo ... na głoski; - Ile głosek słyszysz w słowie ...?;

- Narysuj tyle kresek (kółek, kropek itp.) ile słyszysz głosek w słowie …;

- Mówię Ci słowo ..., a ty ułóż tyle patyczków (kamyków, kasztanów, paluszków itp.), ile głosek w nim słyszysz?

Ćwiczenia zaczynamy od słów najkrótszych, 3-głoskowych, stopniowo zwiększamy dzieciom stopień trudności podając słowa coraz dłuższe.

Przykładowe słowa do ćwiczeń:

• słowa 3-głoskowe:

1-sylabowe: mak, rak, las, but, dom, lis, kot, nos, koń, tor, ser, sum, dym, sok, por, kok, kos, syn, bal, elf, rok, sen, gra, sos, noc, bat, koc, bar, pas, mur.

2-sylabowe: ule, osa, oko, Ola, Ala, Iga, Ada, Ewa, Ela.

• słowa 4-głoskowe:

2-sylabowe: foka, koza, buda, ryba, kura, sowa, igła, waga, wozy, piła, lala, żaba, okno, waga, róża, noga, łata, rura, lody, mapa, owoc, tato, kino, woda, mama.

1-sylabowe: port, tort, most, list, słoń, ptak, smok, kran, blok, brat, kłos, bank, płot, cyrk.

• słowa 5-głoskowe:

2-sylabowe: baran, motyl, droga, rower, sroka, zebra, komar, wrona, kogut, brama, zegar, krowa, balon, flaga, lizak, fotel, deser, cegła, zamek, małpa, narty, indyk, sama, lampa, sanki, laska, deska, perła.

• słowa 6-głoskowe:

2-sylabowe: statek, tygrys, młotek, kangur, klocki, bratek, kartka, wiadro, mikser.

3-sylabowe: topola, żyrafa, cebula, sałata, fasola, kaseta, firana.

Do ćwiczeń analizy i syntezy słuchowej nie nadają się słowa zawierające:

- upodobnienia (łódka - wymowa „łutka");

- ściągnięcia (jabłko - wymowa japko");

- dyftongi (autobus - wymowa „ałtobus");

- zanik dźwięczności na końcu słowa (sad - wymowa „sat").

Nie analizujemy również słów, w których „i" pełni jedynie funkcję zmiękczającą (np. ziemia).

Prosimy pamiętać również o tym, że głoska wyrwana ze słowa brzmi inaczej niż brzmiała w sąsiedztwie innych głosek. Przy wybrzmiewaniu głoski pojedynczej często pojawia się tzw. przydźwięk i głoska k - brzmi jak „ky", głoska m - jak „my" itp. Niewłaściwe wybrzmiewanie głosek może spowodować u dzieci skłonność do popełniania w okresie późniejszym błędów ortograficznych. Dlatego pojedyncze głoski należy wypowiadać krótko i wyraźnie.

Nie należy także ćwicząc z dzieckiem posługiwać się brzmieniem liter alfabetu („be" - zamiast b, „em - zamiast m, „wu" - zamiast w itd.).

Serdecznie zapraszamy do zabawy z głoskami i literami. Życzymy Państwu wytrwałości i cierpliwości podczas ćwiczeń z dzieckiem.